БУУнун Алкактык Конвенциясынын тарапташтарынын 28 чи конференциясынын ачылышынын жыйынтыгы боюнча маалымат

Ушул жылдын 30-ноябрында Бириккен Улуттар Уюмунун Климаттын өзгөрүшү боюнча алкактык конвенциясынын  алкагында Тараптардын 28-конференциясынын ( КС-28) ачылышы болуп өттү, анын жүрүшүндө доктор Султан Аль Жабер расмий түрдө  КС-28 президентинин кызматына киришти, ал өзүнүн мурунку башчысын алмаштырды. Египет Араб Республикасынын тышкы иштер боюнча  Самех Шукри мырзаны.

СОР 28нин расмий президенти катары биринчи сөзүндө доктор Султан Аль Жабер дүйнөлүк лидерлерди глобалдык стратегияны баалоо боюнча  амбициялуу иш-аракеттерге чакырып, тез арада  багытты оңдоонун зарылдыгын баса белгиледи жана 2030-жылга чейин климаттык максаттарга жетүү үчүн амбициялуу аракеттерди көрүүгө чакырды.

Султан Аль Жабер бардык тараптардын ортосунда ачык талкууларды кубаттаган   жана ачык процесске болгон каалоосун билдирип, кызматташтык,  өнөктөштүк,  чечкиндүүлүк жана берилгендик COP-28дин аныктоочу принциптери болушу керектигин баса белгиледи.

Мындан тышкары, COP28 президенти делегаттарды көптөгөн маселелер боюнча, анын ичинде каржылоо маселелери боюнча прогресске жетишүү үчүн чечимдерди, макулдашууларды жана компромисстерди издөөгө чакырды, глобалдык түштүк өнүгүү менен  климаттык аракеттердин ортосунда тандоо жүргүзүүгө мажбур болбошу үчүн.

COP 28 үчүн күн тартибинин маселелерин кабыл алуу каралып жатканда, Султан Аль Жабер,  сүйлөшүүлөр процессинде айрым өлкөлөр көрсөткөн тилектештик жана ийкемдүүлүк үчүн ыраазычылык билдирип, катышуучуларга күн тартиби боюнча консенсуска жетишилгенин, ар түрдүү тараптардын өз ара макулдашуусу менен макулдашылганын билдирди. 

Тараптар учурдагы Конференциядан 10го жакын маселе, анын ичинде Кыргыз Республикасы жана буга чейин Андорра тарабынан демилгеленген “Тоолор жана климаттын өзгөрүшү: тоо коомчулугунун жана экономикасынын туруктуулугун жогорулатууда алсыз тоо экосистемаларын коргоонун зарылдыгы” деп аталган 18-пункту алынып салынды. жоготууларды жана зыянды азайтат».

Кыргыз Республикасынын Жаратылыш ресурстары, экология жана техникалык көзөмөл министри М.Тургунбаев азыр болуп көрбөгөндөй чечкиндүү болгон натыйжалуу чараларды көрүүнүн тез арада зарылдыгын белгилеп, өзгөчө өлкөнүн конструктивдүү маанайда олуттуу мамиле жасап, азыркы конференциянын президенти менен да, башка мамлекеттер менен да максаттуу иштешип жатканын баса белгиледи.  Дүйнѳлүк күн тартибинин таламдарына жооп бере турган маселелерге токтолуп жатып.

Курчап турган чөйрөнү коргоо министри COP-28 делегаттарына Кыргызстан жыйырма жылдан ашык убакыттан бери эл аралык аренада тоо маселелерин активдүү коргоочу болуп келе жатканын белгиледи. 

БУУнун Башкы ассамблеясында тоолорду туруктуу өнүктүрүү боюнча резолюцияны кабыл алууда Кыргызстандын демилгелерин колдогон бардык мамлекеттерге жана өнөктөштөргө ыраазычылык билдирип, анын алкагында тоолуу аймактарды өнүктүрүү боюнча беш жылдык иш-аракеттер планы кабыл алынган. Бул демилгени ишке ашырууда Кыргыз Республикасы тоолуу өлкөлөрдү гана эмес, ошондой эле БУУга мүчө бардык башка мамлекеттерди колдоо көрсөтүүгө умтулуп жаткандыгына көңүл буруп, тоолор 2 миллиондон ашык калк үчүн суу мунарасы экенине негизделет.

«Биздин тоолуу жамааттардын саламаттыгы бүткүл дүйнөлүк климаттын саламаттыгына байланыштуу», - дейт М.Тургунбаев. Мына ушундай конструктивдүү маанайда министр М.Тургунбаев дүйнөлүк климаттык системадагы тоолуу аймактардын маанилүү ролуна көңүл буруу менен тоолор жана климат боюнча жаңы диалогду баштоону сунуштады, өзгөчө белгилегендей, бул демилге тоолуу аймактарда жашаган миллиарддаган калк үчүн гана эмес, ошондой эле планетадагы жүздөн ашык ар түрдүү улуттарды камтыган өзгөчө актуалдуу.

М.Тургунбаев кыргыз делегациясынын бардык деңгээлдеги тоолор жана климат боюнча диалогду жигердүү илгерилетүүгө даярдыгын, бул курч көйгөйгө көңүл буруу жана эл аралык кызматташтыктын маалымдуулугун жогорулатуу максатында гана эмес, ошондой эле эл аралык стратегияларды бекемдөө максатында да даяр экендигин билдирди  жана тоо экосистемасы менен байланышкан ар кандай көйгөйлөрдү чечүү үчүн жумушчу механизмдерин жана натыйжалуу чараларды табуу жана кабыл алуу үчүн көп форматтуу масштабдуу өз ара аракеттенүү.

Жыйынтыгында Кыргыз Республикасынын Айлана-чөйрөнү коргоо министри биздин планетанын туруктуу келечегине жетишүү боюнча милдеттенмелерди жана конкреттүү аракеттерди ишке ашыруу үчүн бүткүл адамзаттын алдында турган олуттуу жоопкерчиликти эске салды.

Бутандын, Непалдын жана Гватемала-нын делегацияларынын башчылары бул демилгени, ошондой эле эл аралык аренада жана атап айтканда КПКнын чектеринде тоо проблемаларын мындан ары ѳнүктүрүүнү жактап чыгышты.

Эскерте кетсек, БУУнун FCCC Тараптарынын Конференциясы климаттын өзгөрүшүнө байланыштуу келип чыккан көйгөйлөрдү чечүү, туруктуу чечимдерди табуу жана парник газдарынын эмиссиясын азайтуу боюнча стратегияларды ишке ашыруу үчүн эл аралык кызматташтыкты жана диалогду өнүктүрүүгө багытталган. Конференциянын эки жума бою катышуучулар маанилүү талкууларга, сүйлөшүүлөргө жана катышуучулар арасында кызматташууга жана билим алмашууга көмөктөшүүчү тематикалык сессияларга тартылышат. Конференция ошондой эле кызыкдар тараптарга климаттын өзгөрүшүнө жана туруктуу өнүгүү максаттарына жетүү үчүн инновациялык чечимдерди, технологияларды жана демилгелерди көрсөтүүгө мүмкүнчүлүк берет.